Τα μεταλλεία της Σερίφου

Αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας της Σερίφου, αποτελούν τα μεταλλεία, των οποίων κάποιες στοές και εγκαταστάσεις υπάρχουν ακόμη και ο επισκέπτης μπορεί να τις διακρίνει στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού (Κουταλάς, Μεγάλο ή Μία Χωριό, Μεγάλο Λιβάδι).

Το έδαφος της Σερίφου, πλούσιο σε κοιτάσματα μεταλλεύματος έγινε πηγή πλούτου για την οικογένεια Γρόμαν, που ανέλαβε την εξόρυξη κυρίως σιδηρομεταλλεύματος, παίρνοντας τη διοίκηση της εταιρείας "Σέριφος – Σπηλιαλέζα".

Την εταιρεία ίδρυσε η γαλλική μεταλλευτική εταιρεία του Λαυρίου και το νεοκλασικό κτίριο όπου στεγαζόταν το διοικητήριο της εταιρείας υπάρχει ακόμα και βρίσκεται στον οικισμό Μεγάλο Λιβάδι στη νοτιοδυτική πλευρά της Σερίφου. Η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Σερίφου από τον Αιμίλιο Γρόμαν, ξεκίνησε το 1885, οπότε και συμβλήθηκε με την εταιρεία.

Ο Γρόμαν ανάγκασε στην ουσία πολλούς κατοίκους του νησιού να δουλέψουν στις στοές ζητώντας να του εκχωρήσουν τα χωράφια τους ή αναγκάζοντάς τους να του τα δώσουν, δίνοντάς τους ένα ισχνό μεροκάματο.

Την περίοδο αυτή ο πληθυσμός του νησιού αυξήθηκε περίπου κατά 2000 άτομα, καθώς ήρθαν στο νησί εργάτες και από άλλα νησιά του Αιγαίου (Πάρος, Κάρπαθος, Αμοργός κα.) αλλά και από άλλες περιοχές της Ελλάδας (πχ. Πελοπόννησος), για να δουλέψουν στα μεταλλεία.

Οι συνθήκες εργασίας στα ορυχεία ήταν πολύ σκληρές, ενώ σύμφωνα με τους ιστορικούς, χιλιάδες εργατών ξεψύχησαν στις στοές των ορυχείων, λόγω των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας αλλά και λόγω έλλειψης μέτρων ασφαλείας.

Η εκμετάλλευση των εργατών συνεχίστηκε και μετά τη διαδοχή του Αιμίλιου Γρόμαν από τον γιο του Γεώργιο.

Οι εργάτες ήταν αναγκασμένοι να παρουσιάζονται στις στοές το ξημέρωμα και να φεύγουν με τη δύση του ηλίου. Και επειδή τα σπίτια τους βρίσκονταν σε απομακρυσμένες περιοχές της Σερίφου περπατούσαν κάθε μέρα πολλά χιλιόμετρα, διασχίζοντας τα μονοπάτια της Σερίφου για να φτάσουν στα ορυχεία.

Κάποια από αυτά τα μονοπάτια σώζονται ακόμα στο νησί, όπως αυτό που οδηγεί από την περιοχή Γύφτικα στη Χώρα και αποτελεί μέρος παλιού μονοπατιού των μεταλλωρύχων.